Nga: Thảm họa ở Nhật chứa đựng cơ hội lẫn rủi ro

Sau động đất ở Nhật, bên cạnh các tác động tiêu cực là cơ hội xuất khẩu nông sản và năng lượng cho các quốc gia khác, trong đó có Nga.

Khi Nhật Bản phải đối phó với hậu quả của một trong những trận động đất, sóng thần lớn nhất trong lịch sử thì các nhà kinh tế đang đưa các tính toán về thiệt hại đối với nền kinh tế Nhật cũng như toàn thế giới.
 
Tuy nhiên, thời điểm hiện tại mới chỉ có những dự báo ban đầu. Một đánh giá đầy đủ và chính xác về các tổn thất, bao gồm cả những thay đổi lớn trong một vài ngành công nghiệp, sẽ chỉ có thể được được ra khi khói bụi lắng xuống.
 
Góc nhìn bi quan và lạc quan về kinh tế Nhật
 
Theo các nhà địa chất, các quá trình kiến tạo gây ra sự tàn phá khủng khiếp ở Nhật chưa chấm dứt. Những trận động đất với cường độ nhẹ hơn có thể tiếp tục xảy ra, và có nghĩa là sẽ còn thêm nhiều thiệt hại cho nền kinh tế, thêm nhiều người bị thất nghiệp và điều tồi tệ hơn cả, là thêm nhiều thương vong.
 
Thiệt hại từ thiên tai ở Nhật có thể dao động từ 15 tỷ đến trên 100 tỷ USD, với số tiền bảo hiểm có khả năng vượt quá 50 tỷ USD. Tuy nhiên, đây mới chỉ là những ước tính sơ bộ.
 
Phân tích về tương lai kinh tế Nhật, một số chuyên gia lo ngại sẽ có một cuộc suy thoái nghiêm trọng xảy ra, kéo theo đợt khủng hoảng kinh tế toàn cầu mới. Nhiều người khác tin rằng, Nhật Bản hoàn toàn có thể khắc phục được những vấn đề của họ và thậm chí có thể dùng thảm họa như một cơ hội để đạt được bước đột phá về kinh tế, như họ từng làm sau Thế chiến II.
 
Nợ chủ quyền của Nhật hiện đã vượt quá 200% GDP. Kết hợp với mức thâm hụt ngân sách khổng lồ, trong bối cảnh này, Nhật sẽ vấp phải rất nhiều khó khăn về tài chính để xây dựng lại các các thành phố đổ nát và vực dậy nền kinh tế.
 
Tuy nhiên, nếu nhìn ở góc độ khác, mặc dù Nhật Bản có nợ chủ quyền cao nhất thế giới, điều này cũng sẽ không gây nên biến động tài chính tương tự như ở Liên minh châu Âu. Hơn nữa, thế giới lại phụ thuộc quá nhiều vào Nhật Bản để cho phép nền kinh tế này suy sụp. Vì vậy, người Nhật sẽ nhận được từ quốc tế rất nhiều khoản đầu tư. Và chính phủ Nhật, những công ty địa phương và người dân Nhật chắc chắn sẽ đầu tư mạnh mẽ hơn ngay tại chính đất nước họ.
 
Thảm họa ở Nhật tác động gián tiếp đến kinh tế Nga
 
Nhật Bản là một trong những nhà sản xuất ô tô và hàng tiêu dùng điện tử lớn nhất thế giới với hơn một nửa mạng lưới nhà máy của các công ty đóng ngoài nước Nhât. Tuy nhiên, các công ty chế tạo ô tô vẫn có từ 20-40% cơ sở trong nước. Các nhà sản xuất hàng điện tử thường từ chối sản xuất gia công các bộ phận phức tạp nhất.
 
Thảm họa đã buộc Toyota phải đình chỉ sản xuất hàng chục nhà máy, Nissan, Honda, Suzuki, Mitsubishi và Mazda cũng phải đóng cửa một số xưởng lắp ráp trong thời gian dài. Sony, Panasonic, Toshiba và Fujitsu cũng phải ngừng hoạt động do thiếu vật liệu. Những cơ sở của các công ty Nhật đặt ở nước ngoài có thể gặp vấn đề tương tự. Giới chuyên gia dự báo, giá nguyên vật liệu sẽ tăng lên nhanh chóng và sẽ ảnh hưởng tới chi nhánh của các công ty mở tại Nga.
 
Vấn đề lớn hơn là sản xuất suy giảm ở Nhật sẽ kéo theo nhu cầu với thép và đồng giảm xuống (Nhật là nhà nhập khẩu các loại nguyên liệu thô này nhiều nhất sau Trung Quốc), khiến giá giảm. Đây là thông tin xấu cho các nhà xuất khẩu thép của Nga.
 
Cơ hội để Nga xuất khẩu năng lượng và nông sản sang thị trường Nhật
 
Hoạt động cứu trợ và nỗ lực tái thiết ở Nhật yêu cầu cần có nhiều nguồn năng lượng và nhiên liệu. Nhật Bản có thể sẽ phải tìm kiếm nguồn dự trữ ngắn hạn. Một bộ phận quan trọng trong cơ sở hạ tầng của Nhật đã bị phá hủy. Theo nhiều ước tính khác nhau, từ 5 đến 8 nhà máy lọc dầu nước này tê liệt, và tương lai ngành công nghiệp năng lượng hạt nhân của Nhật đang rất bất ổn.
 
Các quan chức Nga và những công ty năng lượng trước đây đã nhấn mạnh về tầm quan trọng của việc đa dạng hóa hoạt động xuất khẩu năng lượng. Và bây giờ là lúc họ cần thực hiện mục tiêu.
 
Mới đây Chính phủ Nga thông báo sẵn sàng chuyển khoảng 6.000 MW điện từ vùng Viễn Đông sang Nhật Bản để hỗ trợ nỗ lực tái thiết. Có thể mất tới 2 năm để đặt cáp ngầm dưới biển nhằm cung cấp điện, và kinh tế Nhật nhiều khả năng không thể phục hồi hoàn toàn toàn trong thời gian đó.
 
Những khu vực sản xuất nông nghiệp của Nhật đã bị thiên tai tàn phá nặng nề. Điều này dẫn đến thiếu hụt nguồn cung lương thực trong ngắn hạn. Trong bối cảnh này, Nga có thể giành lại vị trí của mình trong thị trường ngũ cốc toàn cầu.
 
Sau khi trải qua trận hạn hán khắc nghiệt nhất trong nhiều thập kỷ vào mùa hè năm ngoái, Chính phủ Nga buộc phải áp lệnh cấp xuất khẩu gạo. Các thương nhân tỏ ra lo ngại, Nga sẽ đánh mất vị trí trên thị trường và sẽ khó giành lại được lợi thế trong năm tới kể cả khi mùa vụ bội thu. Và hiện nay, Nga có thể nhìn thấy một thị trường tiêu thụ ngũ cốc tiềm năng cho họ, đó là Nhật Bản.

(Báo điện tử Doanh nhân Việt Nam toàn cầu)